Meestal schrijf ik mijn artikelen in de avond. En vandaag is het wel weer tijd om een nieuwe blog te schrijven. Met mijn verjaardag in het vooruitzicht, heb ik genoeg inspiratie om over te schrijven. Maar vandaag lukt me dat niet. Specifiek op 4 mei. Want op 4 mei ben ik, vooral in de avond, bezig met de dodenherdenking. Dit jaar, samen met mijn zoontje van 3.
2 minuten stilte
Ik herdenken van de slachtoffers van de oorlog (en andere missies), heb ik altijd belangrijk gevonden. Als je in de regio Arnhem woont, word je er ook op andere momenten aan herinnerd. Maar 4 mei gaat hier absoluut niet voorbij zonder 2 minuten stilte. Niet omdat het moet, maar omdat ik het ook oprecht wil.
Bij een herdenking
Mijn man is oud marinier en veteraan. Omdat hij maatschappelijk meer wilde betekenen, is hij nu ook nationaal reservist. Als natres soldaat heeft hij vandaag zijn respect getoond door een rol te spelen in één van de ceremoniële herdenkingen die net in Nederland heeft plaats gevonden. Mooi vind ik dat. Mooi dat mensen nog steeds herdenken, dat kinderen aanwezig zijn en dat er mensen zijn zoals mijn man die helpen om er een gepaste herdenking van te maken. Mooi dat mensen midden op straat stil staan of hun werkzaamheden neerleggen. Ik bleef thuis met de kinderen. De jongste lag op tijd in bed. Maar ik besloot met mijn zoontje van 3 te kijken naar de live uitzending op NOS. Dat had ook te maken dat het me niet lukte om hem op tijd in bed te leggen zonder me te haasten. Ik legde hem uit dat we zo meteen stil moesten zijn. Mijn zoontje gebruikt het woord ‘dood’, dus hij begreep dat we het deden voor mensen die dood zijn, net zoals zijn overgrootvader. Net voor 8-en zaten we, onder een dekentje, op de bank. De uitzending vond hij niet leuk. Dat snap ik. Hij mocht een filmpje kijken zonder geluid.
Fluisteren
Mijn zoontje begreep dat het belangrijk was, en begon te fluisteren. Ik legde uit dat het nu zou beginnen en dat ik niet meer kon praten. Mijn zoontje zat stil naast me. Fluisterde af en toe, waarop ik ja of nee knikte. Ik hield mijn vinger op mijn lippen, waardoor hij begreep dat ik niets kon zeggen, maar dat hij mocht fluisteren. Tijdens die 2 minuten voelde ik de waarde van de stilte. Denk ik aan de vele slachtoffers en laat ik een traan. Mijn zoontje keek naar me op en vroeg fluisterend of het was omdat er mensen dood zijn. Ik zei ja. Wat was ik trots op hem. Hoe geweldig hij naast me bleef zitten en om ging met de stilte.
In gesprek met mijn kleuter
Herdenken is misschien niet een onderwerp waar je het over hebt met kleuters. Maar dat hoef je niet groot aan te pakken. Voor mij hoort 4 mei er gewoon bij. En het was nu een mooi moment om mijn zoontje (weer) uit te leggen dat we lief moeten zijn voor elkaar. En elkaar moeten helpen. Mensen die de stilte op 4 mei in de ban willen leggen, begrijp ik niet. Er zijn mensen die voor ons zijn gestorven. Vreemden. Mensen die het leger in gingen, hun dood tegemoet. Dat om Nederland te bevrijden. Mensen die anderen hebben geholpen, maar het niet hebben overleefd. Mensen die in concentratie kampen zijn gestorven. Het is prima om aandacht te vragen voor elke andere groep die herdenking verdient, als je het gevoel hebt dat dit niet tot uiting komt op 4 mei. Maar om dit te doen ten koste van alle Nederlandse slachtoffers sinds WWI (dus ook zij die stierven in andere oorlogssituaties en vredesoperaties) vind ik ondankbaar en kortzichtig. Het raakt mij. En daarbij, wie alles wil herdenken, herdenkt uiteindelijk niets. Om de 2 minuten stilte te willen doorbreken, vind ik bijvoorbeeld uitermate respectloos tegenover de slachtoffers en de vele mensen die wél herdenken. En daarom vind ik het belangrijk om te blijven herdenken waar 4 mei voor staat. En gelukkig herdenk ik niet alleen.
4 mei voor mij
Op 5 mei zullen wij onze vrijheid vieren in Wageningen. Op 6 mei vier ik mijn verjaardag. Maar op 4 mei? Dan herdenken we.
En jij?
Herdenk jij?
Mooi hoe je je zoon erin betrekt. Ik herdenk ook elk jaar. Mijn zoontje betrek ik er nog niet in, daar vind ik hem nog echt te klein voor. Het woord ‘dood’ snapt hij nog niet. Volgend jaar is hij drieënhalf, dus dan is er misschien wat meer begrip.
Mooi hoe jij herdenkt samen met jullie zoontje. En wat ging hij er op een mooie manier mee om, zo jong als hij is.
Ik ga meestal naar de herdenking hier in het dorp, of ik werk eraan mee, zoals gisteren. Ik zat achter de piano om het koor te begeleiden en we hebben denk ik mooie, toepasselijke muziek gespeeld (o.a. Imagine en Overcome). Kreeg hier achteraf veel fijne reacties op. Leerlingen van de plaatselijke middelbare school droegen samen met Duitse leerlingen indrukwekkende teksten voor en na de stille tocht langs o.a. de oorlogsgraven was de 2 minuten stilte, het Wilhelmus en werden er bloemen gelegd bij het oorlogsmonument. Altijd heel indrukwekkend en fijn om hieraan mee te kunnen werken.
Uiteraard. Volop.
Jong geleerd hou ik van. Het is mooi dat je er zo bewust mee bezig bent dan geef je het ongewild al door. Ben benieuwd naar je belevenissen in Wageningen.
Zeker weten herdenk ik. En ik vind het heel belangrijk om dat ook door te geven aan de kinderen. Ik heb vrijdag avond nog Schindler’s List zitten kijken. Daarin wordt zo mooi gezegd dat wanneer je één mens redt, je een hele generatie redt. Maar andersom is het ook zo, hoeveel mensen er toen zijn omgekomen, hadden die nu niet mooie gezinnen met kleinkinderen kunnen hebben? Wat mogen wij dankbaar zijn dat wij er zijn, in vrijheid.
Wat mooi hoe je je zoon daarin meeneemt. Ik herdenk zeker weten. Dit jaar was ik op de borrel van een vriendin en onder de mensen vind ik de twee minuten stilte nog veel indrukwekkender. Vorig jaar zat ik in mijn eentje thuis en dan ben ik sowieso stil. Natuurlijk is het tijdens het herdenken anders, maar toch vind ik het heel bijzonder om de impact te zien in een groep. Misschien wel de mooiste Nederlandse traditie.
Nog gefeliciteerd! Wij wilden dit jaar Anna meenemen naar de herdenking in het dorp, alleen waren we kort geleden naar het Ereveld in Loenen geweest en dat maakte al zoveel indruk, dat ze droomde van soldaten. Maar ze zat wel stil met ons op de bank, zonder al teveel achtergrondinfo (als kind van ouders met een geschiedeniswebsite krijgt ze uiteindelijk toch genoeg mee…)
Nog gefeliciteerd en goed dat je dit nog noemt.. ik heb ook 2 minuten stilte gehouden thuis.. vond het ook erg mooi om te zien dat de mannen het in de sportschool ook deden
Ik herdenk zeker. Ik vind dit echt ontzettend belangrijk. Zo ging ik die dag naar de film en ging de film in de bios gewoon door… Zo stom! Ik heb dan ook echt gewoon 2 minuten met mijn ogen dicht gezeten en was bij de mensen die voor ons hebben gestreden<3